Cemil Meriç, Bu Ülke adlı kitabında “kaderimi tayin eden bir başka kitapta İbrahim Ethem’in [tercüme ettiği] “Terbiye-i İrade” başlıklı eserdir. Disiplin içinde çalışmayı bu kitaptan öğrendim” diye kaleme almıştır.

Bir kitap evinde Jules Payot’un “İrade Terbiyesi” adlı eserini elime aldığımda Cemil Meriç’in, kitabın arka kapağında yazan bu açıklamasını görünce merak ettim ve sayfalarını karıştırdım. İlerleyen sayfalarında yazarın, [bir atasözü der ki; “şeytan tembellerden beslenir”] yazdığını görünce bizim de çok sık kullandığımız “boş insanı şeytan doldurur” atasözümüz aklıma geldi. Daha da meraklandım ve kitabı aldım. Okumaya başlayınca disiplin içinde çalışabilmek için mücadele edilecek düşmanları şöyle kaleme aldığını gördüm;

*mücadele edilecek düşman; isteksizlik,

*mücadele edilecek düşman; cinsel dürtüler ve şehvet,

*mücadele edilecek düşman; kötü arkadaşlar, *mücadele edilecek düşman; tembellik bahaneleri, *mücadeleci edilecek düşman; amacını unutmamak.

Yazarın 1893 yılında yazmış olduğu bu eserde de günümüzde yaşanılan ve irade terbiyemiz için mücadele etmemiz gereken davranışların aynılarını gördüğümde insanın yaradılışından günümüze kadar geçen sürede  aynı yolu farklı duyumsayan yolcular olduğumuzu bir kez daha fark ettim.

Farklı duyumsayan diyorum çünkü; yazıyı okuyan okurlarımız içinden şunu geçirebilirler;

“bunu yeni mi fark ettiniz, geçmiş dönem bilim ve felsefe tarihinde ve felsefecilerinin bir çoğu da mücadele edilmesi gereken konulara denildiğinde aynı başlıkları ifade etmiştir... “

Evet insan evladı yaratıldığından günümüze kadar aynı sorunlar hep gündemde olmuştur. Lakin kimisi Cemil Meriç gibi okur ve kendisini disiplin içinde çalışmak için iradesini ortaya koyar, kimisi ise okur böyle gelmiş böyle gider der ve mücadele etme gereğini dahi duymaz.

İfade ettiğim gibi;

Hepimiz aynı yolu farklı duyumsayan yolcularız...