Samsun’un doğal miras alanlarından biri olan Kızılırmak Deltası’nda manda yetiştiriciliğini modern, sürdürülebilir ve katma değerli bir yapıya kavuşturmak amacıyla “Mandadan Markaya” projesi hayata geçiriliyor. Proje ile bölgede uzun yıllardır sürdürülen geleneksel manda üretimi, akademik ve bilimsel destekle markalaşma sürecine girecek.

Projenin yürütücülüğünü Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Yetiştirme ve Islahı Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Kemal Ayan üstlenirken, eğitim danışmanlığını Tarım Ekonomisi Bölümünden Doç. Dr. Bakiye Kılıç Topuz yapıyor. Projenin koordinasyonu ise Ondokuzmayıs Yerel Eylem Grubu Derneği Başkanı Tolga Eren tarafından sağlanıyor. Toplam 60 bin dolar bütçeye sahip olan ve 12 ay sürecek proje, manda varlığının korunmasının yanı sıra yerel halkın gelir kaynaklarının güçlendirilmesini hedefliyor.

Türkiye’nin en yüksek manda varlığına sahip ili olan Samsun’da yaklaşık 26 bin 600 baş manda bulunmasına rağmen, ürünlerin markasız ve düşük katma değerle satılması üreticilerin en önemli sorunları arasında yer alıyor. “Mandadan Markaya” projesi kapsamında akademik bilgi ile yerel üretim deneyimi bir araya getirilecek. Samsun’a özgü manda ürünleri için coğrafi işaret süreci başlatılacak, kalite ve menşe güvencesi sağlanacak. Pazar araştırmaları, ambalaj tasarımı çalışmaları ve online satış kanallarının kullanılmasıyla ürünlerin ticari değeri artırılacak. Ayrıca üreticilere hijyenik sağım, doğru yemleme ve modern dölleme yönetimi gibi konularda kapsamlı eğitimler verilecek.

Kızılırmak Deltası’nda düzenlenen proje bilgilendirme toplantısında konuşan Prof. Dr. Ali Kemal Ayan, projenin temelinin 2005 yılında hayata geçirilen ve Birleşmiş Milletler Küresel Çevre Fonu destekli “Manda Sevdamız” projesine dayandığını belirterek, manda sayılarındaki artışın ardından ürün çeşitliliği, pazar değeri ve markalaşma ihtiyacının ortaya çıktığını ifade etti. Ayan, mandanın sulak alanların en önemli ekosistem mühendislerinden biri olduğunu, ekonomik değerinin yanında ekolojik öneminin de bulunduğunu vurguladı.

Toplantıda söz alan Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Küçük Ölçekli Projeler Türkiye Ulusal Koordinatörü Gökmen Argun ise Türkiye genelinde bugüne kadar 400’ün üzerinde projeye destek verdiklerini, Samsun’un şu anda odak alanlarından biri olduğunu ve “Mandadan Markaya” projesinin geçmişte desteklenen “Manda Sevdası” çalışmasının devamı niteliğinde olduğunu söyledi.

Samsun Damızlık Manda Yetiştiriciler Birliği Temsilcisi İsmail Metin de manda sayılarındaki düşüşün temel nedeninin ekonomik sıkıntılar olduğunu belirterek, markalaşmanın sürdürülebilir olabilmesi için süt veriminin artırılması gerektiğini ifade etti. Metin, İtalya örneğini vererek ıslah çalışmalarının uzun vadede büyük fark yarattığını dile getirdi.

Proje kapsamında kırsalda istihdamın artırılması da hedefleniyor. Bu doğrultuda 50 kadın ve genç üreticiye yönelik özel eğitimler, mentorluk çalışmaları ve bilgilendirme faaliyetleri yürütülecek. Engiz Kadın Girişimi Kooperatifi’nin katkılarıyla kooperatifleşmenin ve üretici örgütlenmesinin güçlendirilmesi amaçlanıyor.

“Mandadan Markaya” projesinin tamamlanmasıyla birlikte manda ürünleri için güçlü ve tanınabilir bir marka kimliği oluşturulması, bölge üreticilerinin toplam gelirinde yaklaşık 150 bin dolarlık artış sağlanması bekleniyor. Yerel festivaller, tadım etkinlikleri ve sosyal medya kampanyalarıyla manda ürünlerinin hem ekolojik değeri hem de sağlık açısından faydaları kamuoyuna tanıtılacak. Yetkililer, projenin Kızılırmak Deltası’nda sürdürülebilir tarım ve hayvancılık adına örnek bir model oluşturacağını ifade etti.