Sözlükte kadir (kadr) kelimesi “hüküm, şeref, güç, yücelik” gibi anlamlara gelir. Dini literatürde ise, “Leyletü’l-Kadr” şeklinde Kur’an-ı Kerim’in indirildiği gecenin adı olarak kullanılır. (1) Bu gecenin hususiyetleri ile ilgili olarak Kadr suresinde şöyle buyuruluyor;
اِنَّآ اَنْزَلْنَاهُ ف۪ي لَيْلَةِ الْقَدْرِۚ ﴿1﴾ وَمَآ اَدْرٰيكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِۜ ﴿2﴾ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍۜ ﴿3﴾ تَنَزَّلُ الْمَلٰٓئِكَةُ وَالرُّوحُ ف۪يهَا بِاِذْنِ رَبِّهِمْۚ مِنْ كُلِّ اَمْرٍۙۛ ﴿4﴾ سَلَامٌ۠ۛ هِيَ حَتّٰى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ﴿5﴾
“Şüphesiz, biz onu (Kur’an’ı) Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen ne bileceksin! Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.”[2]
Bu sure ışığında Kadir gecesinin özelliklerini söyle sıralayabiliriz;
1. Bu gece Kur’anın indirilmeye başladığı ve Peygamber Efendimizin (s.a.s.) Peygamberlik vazifesinin verildiği gecedir.
2.Bu gece Kur’an ve insan buluşmasının ilk yaşandığı bir gecedir.
3.Bu gece içerisinde Kadir gecesi bulunmayan bin aydan daha hayırlıdır.
4.Bu gece Cebrail (a.s.) ve melekler Allah’ın izniyle her türlü iş için dünya semasına inerler.
5.Bu gece tan yerinin aydınlanmasına kadar esenliktir.
6.Kadir gecesinin farkında olan, ihya eden insan için bağışlanma, esenlik, dünyevi ve uhrevi birçok güzellikler mevcuttur.
Kadir gecesinin fazileti ile ilgili olarak bir hadis-i şerifte;
مَنْ قام لَيْلَةَ القَدْرِ إِيماناً واحْتِسَاباً ، غُفِر لَهُ ما تقدَّم مِنْ ذنْبِه
“Faziletine inanarak ve karşılığını Allah'tan bekleyerek Kadir gecesini değerlendiren kişinin geçmiş günahları bağışlanır.” [3]
Kadir gecesini önemli kılan en temel faktör Kuran-ı Kerim’in indirilmeye başlanmasıdır. Kur’an-ı Kerim son ilahi mesajdır. İnsanlığı yanlıştan doğruya ulaştıran, dünya ve ahiret huzuru sağlayan son kutsal kitaptır. Allah’ın insanlık için merhametinin nişanıdır. Kur’an-ı Kerim’in gelişi, o geceyi bin aydan daha hayırlı kılmaktadır. Yüce Allah Kuran-ı Kerim’in indirilmeye başlandığı gecenin mübarek olduğunu bizlere şöyle bildirmektedir.
حٰمٓ ﴿1﴾ وَالْكِتَابِ الْمُب۪ينِۙ ﴿2﴾ اِنَّآ اَنْزَلْنَاهُ ف۪ي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ اِنَّا كُنَّا مُنْذِر۪ينَ
“Hâ Mîm. Apaçık olan Kitab’a andolsun ki, biz onu mübârek bir gecede indirdik. Şüphesiz biz insanları uyarmaktayız.” [4]
Kur’an’ın geldiği gece mübarek bir gece, ay ise ayların sultanı oluyor. Kur’an-ı Kerimi okuyan ve onunla amel edenin Allah katındaki derecesi ve mükâfatı büyük olacaktır. İnsanların en hayırlısının Kur’anı okuyan ve okutanların olduğunu Allahın Resulü haber vermedi mi? Yine Efendimiz , Kur’an’ı okuyan, onu ezberleyen ve onunla amel edenlerin cennete gireceğini ve akrabalarına cennete girmelerine şefaatçi olacağını vurgulayarak, Kur’an’ın bizleri ulvi mertebeye ulaştıracağı müjdesi vermiştir.
Yeryüzüne Kur’an’ın ve onu getiren Cebrail ve diğer meleklerin gelişiyle şerefli ve faziletli hale gelen bu gecede ne yapmalıyız?
Bu gecede öncelikle bir ömrün nasıl geçtiğinin bir muhasebesi yapılmalı. Ömür sermayesini nasıl kullandık. Kârda mıyız, yoksa zararda mı? Efendimiz “bir gün hesaba çekilmeden siz kendinizi hesaba çekiniz” buyuruyor. Ahirette hesabın öncelikle, malımızı nereden kazandık nereye harcadık, ömrümüzü nerede geçirdik, bedenimizi nerede yıprattık, bildiklerimizle amel edip etmediğimizden sorulacağını bildiriyor.
Aişe annemiz ‘Kadir gecesini idrak edersem nasıl dua edeyim ya Resülallah’ diye sorduğunda Efendimiz ِ
"Allahım! Sen çok affedicisin, affetmeyi seversin. Beni bağışla! diye dua et" buyurdu. [5)Efendimizin bu anlamlı dua örneği bu gecenin nasıl değerlendirilmesi noktasında bize ışık olmuş ve bu gecenin Tövbe ve istiğfarda bulunularak ihya edilmesi gerektiğine işaret edilmiştir. Zira zikir kışa dönmüş kalplerimizi bahara çevirir. Zikir ölmüş ruhlara hayat verir. Bu gecede zikir bizlere güzellikler katacaktır. Tatmin olmayan kalbimizi tatmin edecektir. Bu gecede Rabbimizi zikretmeyi unutmayalım.
Bu gecede yapacağımız duada, annemizi babamızı, kardeşlerimizi, akrabalarımızı, dostlarımızı, üstatlarımızı, milletimizi ve dünyanın bir çok yerinde sıkıntı çeken Mısırlı, Suriyeli ve Filistinli kardeşlerimizi unutmayalım.
Bu gece Kur’an’ın nazil olduğu bir gece olması bakımından bu geceyi ihya adına Kur’an-ı Kerim tilavet edilmelidir. Efendimiz bir hadislerinde şöyle buyurmaktadır:
اقْرَؤُا القُرْآنَ فإِنَّهُ يَأْتي يَوْم القيامةِ شَفِيعاً لأصْحابِه
“Kur’an okuyunuz. Çünkü Kur’an, kıyamet gününde kendisini okuyanlara şefaatçi olarak gelecektir” [6]
Namaz dinin direğidir. Gözümüzün aydınlığıdır. İslam Dininin beş temel şartından biridir. Dünya ve ahiret mutluluğunun anahtarıdır. Kişinin yanlışlıklara ve hatalara sürüklenmesini önleyen bir ibadettir. Bu gecede dinimizin direği olan namazı çoğaltalım. Geçmişte kılamadıklarımızı kılmaya çalışalım. Kötülükten arınmanın yolu namaz iledir. Bu geceden istifade etmek namaz iledir.
Bu gecede dost ve akrabaları da unutmayalım. Bu gece bizi aramayanları biz arayalım. Bize gelmeyenlere biz gidelim. Aramızda bulunan küslükleri gidermek için ilk adımı biz atalım. Birbirlerimizin hatalarını bugün silelim, bir tarafa bırakalım. Beraberce Rabbimize yönelelim. Birlik ve beraberliğimizi kuvvetlendirelim. Aynı Rabbe, aynı Kitaba, aynı Peygambere iman ettiğimizi, aynı kıbleye yöneldiğimizi unutmayalım. Biz Müslüman’ız, biz birbirimizin manevi kardeşleriyiz. Kardeşlerimize karşı merhametli davranalım. Hataları bağışlayalım. Kusurların peşine düşmeyelim.
Bu vesile ile Kadir gecenizi tebrik ediyor, Yüce Rabbimden bu geceyi, siz Bafralı hemşehrilemiz, ülkemiz ve tüm İslam âlemi için hayırlara vesile kılmasını niyaz ediyorum.
Burhan KELEŞ
Bafra Müftüsü
K a y n a k ç a :
[1] TDV İslam Ansiklopedisi, “Kadir Gecesi” md. c.24, s. 124
[2] Kadir Süresi, 97/1-5
[3] Riyazü’s-salihin, Hadis No: 1192
[4] Duhan, 44/1-3
[5] Riyazü’s-salihin, Hadis No: 1198
[6] Riyazü’s-Salihin, Hadis No: 993