Evliya Çelebi, 300 yıl önce Bafra’ya da geldi. Ama fazla kalmadı. Neden kalmadı? Niçin kalmadı? Hala tartışılıyor. Hâlbuki ki Evliya Çelebi gittiği yerlerde en az 3 ay kalıyor ve izlenimlerini de seyahatnamesine yazıyordu.
İşte Evliya Çelebi'nin Bafra’ya bakışı.

Evliya Çelebi yazdığı ünlü Seyahatname'sinde o günün Bafra’sı ile ilgili olarak şunları yazıyor. Bafra’nın tarihi iki camii, iki hamamı var diyor. Bafra'da o zaman iki cami iki hamamdan mı oluşuyordu? 

Demek oluyor ki, Evliya Çelebi gerçekten Bafra'da üç gün kalmış. Evleri ahşaptır, demiş doğrudur. 150 memuru olduğunu söylüyor, doğrudur. Bafra Canik sancağı halinde subaşılıkmış, bir Serdar'ı vardır diyor. Yani bugünün kaymakamı. Bu mudur Bafra tarihi! diyeceksiniz benim gibi ama diyemiyorum. Çünkü Evliya Çelebi üç gün kalıp açıkçası kaçmış!

NEDEN KAÇMIŞ?

Bir rivayette Bafra için şöyle demiş;'' HASATÜL BAFRA, FESATÜL BAFRA'' Anlamı; Haseti çoktur, fesadı da çoktur’ Bunu eski Bafralılar bilir... Gerçekten demiş midir? Peki dememiş ise bu ifade neden yıllardır konuşuluyor?

İşte Evliya Çelebi'nin Bafra'ya ait yazısı (aynen yazdığı gibi aktarıyorum) Esnaf’ı Bafra, Canik sancağı halinde sub aşılıktır. 150 akçalı mamur ve kuralı bir kazadır. Başlıca bir Serdar'ı vardır. Samsun'un cenubi garbisinden biri gelip Bafra’nın garp tarafından geçer, Bafra kurbünde, bu nehrim üzerine çam direkliriyli-e bir çür-i azim bina manzara-i ibret mümundur. Bafra'nı iki camii iki hamamı ve bir suk-i muhtasarı vardır. Haneleri serapa ahşaptır. Oradan Samsun'a vardık'' diyor. İşte Bafra için yazdığı yazı budur. Başka bir yazısı yoktur.
Evliya Çelebi Bafra da üç ay kalsaydı Bafra dahil köyleri ile bu bölgede bir tarihin fışkırdığını mutlaka görecekti. Demek ki o zamanın yönetimi Evliya Çelebiye gerekli yardımı yapmamışlar. Hani diyor ya; 150 Mamuru bir de Serdar'ı vardı. Bu serdar acaba kaymakam mıydı? Yoksa belediye başkanı mı? Bilemiyorum! Serdar diye geçiyor yazısında. Bu serdar kişi değil. Bir yetkili yönetici.

Evliya Çelebi sağ olsaydı da şimdi ki Bafra’yı görseydi! İyi ki de sağ değil. Allah Rahmet eylesin. Bafra’ya gelseydi harap vaziyetteki yazısında bahsettiği 350 yıllık tarihi hamamın yıkılmaya yüz tutmuş halini görmesinden sonra değil üç gün hiç bir yere bakmadan aynı gün kaçardı.